از ابتدای مهرماه تاکنون 13 کودک به علت مسمومیت در بیمارستان های سیرجان بستری شدند.

نرجس خراسانی*          

 می توان گفت تقریباً 9 درصد از موارد بستری در بیمارستان به علت مسمومیت و آن هم مسمومیت دارویی بوده است با توجه به اینکه عمده ترین موارد مسمومیت در کودکان در اثر خوردن داروها و مواد شیمیایی و مواد آرایشی بهداشتی و فراورده های شوینده، سفید کننده و لوله باز کن – لاک پاکن (استون) و گیاهان آپارتمانی سمی بوده که لزوم نظارت والدین را بیش از پیش ضروری کرده است.

کودکان خردسال ممکن است هر چیزی را به دهان ببرند که این عمل بخشی از آموزش و درک این گروه سنی از محیط اطراف آنان بوده و این عمل زمینه ساز بروز مسمومیت است که بسیاری از محصولات خانگی میتوانند در صورت تماس با پوست و چشم و یا در صورت تنفس، سمی باشند.

رفتارهای ایمن استفاده از داروها

1- والدین در هنگام بیماری کودکان خود مراقب باشند تا دوز تکراری دارو به کودکان ندهند و از همه مهم تر اینکه داروهای مصرفی افراد خانواده را دور از دسترس آنان نگه دارند می توانند داروها را در یک قفسه در طبقات بالایی و یا یک کابینت دارویی دارای قفل یا حتی یک چمدان قفل دار نگه داری کنند.

2- از قرار دادن داروها در کیف دستی اجتناب کنند و از طرفی والدین یا بیمار داروهای خود را مقابل چشم کودکان نخورند چرا که کودکان از رفتارهای بزرگسالان تقلید میکنند و ممکن است دور از چشم والدین داروها را به سمت دهان خود ببرند.

3- اگر به کودک خود دارو میدهید به او تفهیم کنید که این دارو است و از کلماتی مانند آبنبات، شکلات و یا خوراکی استفاده نکنید.

4- مواد شیمیایی، شوینده، سفید کننده که در منزل نگه داری میکنید را در کمدهای دارای قفل و دور از دسترس کودکان قرار دهید.

5- متاسفانه نگهداری شربت متادون (ترک اعتیاد) در ظرف خالی نوشابه و شیشه خالی منجر به مسمومیت ناخواسته و مرگ کودکان شده که از ابتدای مهرماه مسمومیت با این ماده شیمیایی باعث بستری شدن 3 کودک در بیمارستانهای سیرجان شده است.

6- در صورت مصرف بیش از اندازه ویتامین ها، آهن و استامینوفن توسط کودک، خطر مرگ وجود دارد. در بین ویتامین ها ویتامینA ، ویتامین D و آهن یکی از پر خطرترین مسمومیت ها را ایجاد می کنند که در صورت مسمومیت با آهن در کودکان کوچکتر، در عرض چند ساعت میتوانند باعث نارسایی کبدی شده و حتی باعث مرگ کودک شود.

7- مصرف زیاد آنتی هیستامین ها می تواند ناراحتی های خونی، تشنج، توهم و تاری دید را ایجاد کند. در صورت مصرف بیش از اندازه استامینوفن باعث آسیب به کبد شده و در موارد نادری به مرگ می انجامد .

8- مسمومیت با گیاهان هم در بین کودکان شایع و حائز اهمیت است گیاهانی مانند گزنه، خرزره، دیفن با خیا، گل انگشتانه، آزالیا، شوکران و کرچک –کالادیوم میتواند کشنده باشد. در صورت مسمومیت با این گیاهان، بیمار را در اسرع وقت به نزدیک ترین مرکز درمانی منتقل کرده و یا با اورژانس تماس بگیرید.

9- در منزل خود از نگه داری گیاهان تزیینی که دارای میوه و ظاهر جذاب برای کودکان می باشد خودداری کنید.

10- بخور اوکالیپتوس در صورتی که به اشتباه خورده شود حتی به مقادیر کم (یک قاشق) میتواند کشنده باشد. از القای استفراغ در مسمومیت با این فراورده خودداری نمایید.

کمک های اولیه در صورت بروز مسمومیت  

کنترل مسمومیت نیازمند مشاوره فوری وکمک های اولیه و درمان مستقیم است. اغلب باید از یک مرکز تخصصی کمک خواست که تشخیص اولیه صحیح و کنترل مسمومیت، خطر مرگ و میر را کاهش می دهد.

1- در صورت مصرف موادی مثل نفت و بنزین از القای استفراغ در کودک خودداری کنید چون بالا آوردن این مواد باعث ایجاد پنومونی شیمایی می شود.

2- مواد سمی اگر هنوز در دهان کودک وجود دارد با کمک انگشت خارج شوند. کودک سموم باید از نظر نشانه هایی مانند سوختگی لب ها، قرمزی اطراف دهان و اثرات جانبی مانند خواب آلودگی، استفراغ، گرفتگی عضلات، درد در ناحیه شکم و تغییرات رفتاری بررسی شود.

3- در صورت تماس مواد پاک کننده و حاوی مواد سوزاننده با پوست سریعا با مقدار زیاد آب شستشو داده شود و لباسهای آغشته به این مواد سریعا بیرون اورده شود.

4- در صورت مسمومیت با داروها باید در عرض یک یا دو دقیقه یک بررسی ساده انجام گیرد تا مشخص شود آیا واقعاً کودک دارو را خورده در صورت امکان نمونه ای از داروی خورده شده یا ظرف آن را نزد پزشک ببرید.

 * کارشناس مسئول بررسی مرگ کودکان

 معاونت بهداشتی دانشکده علوم پزشکی سیرجان